De Historische Waddenreeks gaat verder dan alleen de heruitgave van oude boeken.

De Wadden: het blijft iets magisch.

Mijn eerste kennismaking met de waddeneilanden was zo'n 45 jaar geleden. Mijn ouders namen mij mee op vakantie naar een oud dijkhuisje in Sint Annaparochie. Ver in het noorden, midden in de eindeloze Friese polders. Saaier konden ze het niet maken voor een jongen van 13 jaar. 

Tijdens deze vakantie kwam mijn vader op het idee om een dagje naar Schiermonnikoog te gaan. Dat was iets wat mij wel trok. Eindelijk weg uit die saaie kleipolder. Wat mijn vader daar wilde doen trok mij wel wat minder. Hij wilde op één dag een groot deel van het eiland rond lopen. Het idee alleen al vond ik destijds vreselijk, maar het vooruitzicht om uit de saaie polder weg te zijn en de bijkomstige boottocht hielpen mij toch zin te krijgen in dit uitje.

Die boottocht vond ik geweldig! Vooral het moment dat de boot vastliep en maar heen en weer moest blijven varen om los te komen. Ondertussen vlogen de meeuwen mee en pikten onbevreesd stukjes brood uit mijn omhoog gehouden hand. Het was een heerlijke zonnige dag. Die eindeloos durende wandeling op het eiland vond ik als puber minder geslaagd.  

Na deze dag had mijn vader de smaak te pakken en wilde hetzelfde doen op Ameland. Ik moet flink geprotesteerd hebben, want het lopen werd vervangen door fietsen.

Na deze kennismaking met twee Waddeneilanden ben ik zeker vijfentwintig jaar niet meer in de buurt van de Wadden geweest. Tot het moment kwam dat ik met mijn eigen gezin een weekje in het huis van een vriend in Leeuwarden mocht logeren. We wilden ook een dagje strand en dus gingen we naar Schiermonnikoog. We hadden onze fietsen bij ons. Ik heb het mijn kinderen niet aangedaan om over dat eiland te lopen.

Die dag besloten we het jaar daarop naar een Waddeneiland op vakantie te gaan. Het werd Texel. Toen ik daar bij de vuurtoren op de duin stond en de Vliehors zag liggen, was dat de volgende bestemming waar ik naar toe wilde gaan.  Eenmaal op Vlieland ontdekte ik de mogelijkheid om een dagtocht naar Terschelling te ondernemen. Ik nam mijn puberende dochters mee voor een fietstocht over Terschelling.  En zoveel als ik tegen mijn ouders mopperde over het lopen op Schiermonnikoog, zoveel mopperden zij op mij over het fietsen op Terschelling. Het kan verkeren.

De Wadden. Alle eilanden heb ik inmiddels meerdere keren bezocht. Inclusief Rottumeroog. Ik heb op het wad gelopen, ben weggezakt in het slurpende slib. Ik zag de zeehonden bij Ecomare, maar ze zwommen ook mee terwijl ik op een vroege zondagochtend bij de Vliehors langs de Noordzee wandelde. Ik heb op een koude zonnige donderdag in april gezeild van Den Helder naar Harlingen. Ik heb vastgelegen bij Rottumeroog. Bij windkracht 7 met een klein schip van Terschelling naar Vlieland gevaren, puur omdat ik de laatste overtocht van het veer had gemist. Een ervaring die mij een rib uit mijn lijf kostte, maar voor geen goud had willen missen.  Ik heb op de dijk gestaan bij Noordpolderzijl. Bij nacht door het Lutjewad gevaren, de oostpunt van de Schier bezocht. De Engelsmanplaat gezien. Op Richel rondgelopen.  En alle jaargetijden alle soorten weer meegemaakt. En waar en wanneer je ook maar ergens op de Wadden bent, het blijft altijd iets magisch hebben. 

De Waddendimensie van een uitgever

Als uitgever en boekenliefhebber heb ik uiteraard de nodige boekverkooppunten van de eilanden gezien. Ter plekke vele Waddenboeken doorgebladerd en altijd weer verliet ik zo'n winkel met de gedachte dat ik een concept voor waddenboeken wil ontwikkelen. Maar dan anders als wat al bestaat.  In de loop van de jaren heb ik verschillende plannetjes gemaakt, maar ze zaten steeds te dicht op datgene wat al bestaat. Boeken uitbrengen is ook iets dat gericht moet zijn op een duidelijke doelgroep, een niche in de markt.

Totdat ik aan het einde van 2019 een historisch artikel in handen kreeg over Vlieland begon ik een nieuw concept te zien. Het concept achter de Historische Waddenreeks ontstond en van het één kwam het ander.

In de Historische Waddenreeks breng ik mijn liefde voor het Waddengebied, 25 jaar ervaring als uitgever en mijn ervaring om boeken te scannen en tot heruitgaven te maken bij elkaar. 

Uiteindelijk ging ik zelfs een stap verder. Ik besloot zelf een waddenboek te schrijven. Een boek waar historie en heden bij elkaar komen. Een boek over het oostelijk deel van onze Waddenzee, van Engelsmanplaat tot Rottumeroog: De Rottum Expeditie - bezoek aan het verboden eiland.

Boeken met een historisch perspectief

Oude boeken zijn leuk. Vaak vermakelijk om in te ontdekken hoe het was, hoe men dacht en wat men deed. Oude boeken worden nog leuker als je ze kan plaatsen in hun historisch perspectief.  Zeker als die boeken gaan over een streek waar je zelf graag komt.  De Wadden kennen vaste bezoekers die jaar in jaar uit terugkeren en veelal meer willen weten over hun eiland.   Ooit kwamen de eerste toeristen. Waarom kwamen ze? Wat deden ze?  Waar logeerden ze?  Waarmee vermaakten ze zich?  Waarover spraken ze? Welke rol speelde de natuur?  Hoe zat het met vervoer? 

Toen halverwege de 19de eeuw de eerste badgasten op de eilanden kwamen ontstond op het vaste land behoefte aan informatie.  Er begonnen boeken te verschijnen. Niet alleen beschrijvingen van de eilanden, de bewoners, de gebruiken en de geschiedenis, maar ook over de plantengroei, het badbezoek, de inpoldering en de verbinding met de vaste wal.  Deze boeken zijn nu te vinden als heruitgave in de Historische Waddenreeks. 

Zo werd de Historische Waddenreeks gevuld met de boeken van Francis Allan die boeken schreef over Texel, Vlieland, Ameland en Schiermonnikoog. Brieven bij de Badbezoek van de Groningse predikant Amshoff geeft een inzicht hoe het baden in de Noordzee in zijn werk ging. Bad-inrichting Ameland  beschrijft de eerste badinrichting. Franciscus Holkema deed onderzoek naar de plantengroei. In zijn posthume dissertatie worden ze beschreven. Ze vormen een nul-meting voor het hedendaagse onderzoek, omdat staatsbosbeheer nog geen bomen geplant had op de eilanden. Er waren de nodige plannen om een dam aan te leggen naar Ameland. En dan is nog de discussie of Schiermonnikoog nu bij Groningen of bij Friesland hoort. Bij elkaar een prachtig beginpunt voor de Historische Waddenreeks. 

De Historische Waddenreeks gaat verder dan alleen het heruitgeven van oude boeken. Het historische perspectief van een boek is ook van belang. Zo'n perspectief helpt bij het kunnen interpreteren van een boek. Door de oude boeken te voorzien van een aantrekkelijk omslag en een informatieve flaptekst kan een eerste perspectief geboden worden.  

Het belangrijkste vind ik dat de boeken een waddengevoel overbrengen dat past bij de geschiedenis en tegelijk aansluit bij het nu. Zoiets kan bereikt worden met de vormgeving van het omslag. Daarmee breng je oud en nieuw bij elkaar, terugkijkend naar toen vanuit het perspectief van nu.

Via Instagram vond ik het werk van Tessa van den Brink van Studio.Aandekust. Als vormgever en illustrator bleek zij een schot in de roos te zijn. Ze weet exact in beeld uit te drukken wat ik met de Historische Waddenreeks voor ogen heb. Haar mooie ontwerp kan eenvoudig gevarieerd worden in verschillende kleuren, die ook weer hedendaags zijn en passen bij het Waddengevoel.  Niet het zoveelste zeehondje als symbool voor de Wadden, maar  een schelp gecombineerd met strand en zee de dynamische werking tussen water en land.

Ook andere series

De Historische Waddenreeks blijkt zodanig aan te slaan dat ik gekeken heb naar mijn andere interesses liggen in de Historische Geografie. Tijdens de hierboven genoemde vakantie in Friesland bezocht ik ook de plaats Franeker en het daar aanwezige planetarium. Ook bracht ik als kind veel vakanties door op het eiland Walcheren. Van het één kwam het ander. Na het opzetten van de Historische Waddenreeks volgde de Reeks Historische Geografie, de Reeks Historische Literatuur, enz. Bijna iedere week voeg ik wel een nieuw boek toe in één van deze series. Je vind ze allemaal op deze website.

Ik wens je veel plezier met de boeken uit de Historische Waddenreeks.

Peter van der Schelde
uitgever Historische Waddenreeks